ALEPH

ZARZĄDZANIE SIECIĄ BIBLIOTEK

ALEPH może automatyzować pojedyncze biblioteki, lokalną sieć bibliotek (w ramach jednej uczelni) rozległą sieć ogólnokrajową oraz katalog centralny (zgodnie z wymaganiami NUKAT).W ramach sieci biblioteki mogą posiadać wspólne bazy danych (katalog centralny) albo też zarządzać swoimi katalogami samodzielnie, decydując indywidualnie o formie opisów dokumentów, wyborze sposobów wyszukiwania dokumentów w katalogu. Biblioteki mogą współpracować ze sobą na poziomie centralnego katalogu (kontrola dubletów, wspólne kartoteki haseł wzorcowych), jak i wypożyczalni przy różnych zasadach udostępniania zbiorów (rejestracja czytelników na dwóch poziomach globalnym i lokalnym). Dodatkowym programem związanym z systemem jest Metalib i SFX specjalne wyszukiwarki internetowe umożliwiające przeszukiwanie różnorodnych baz danych.

PRZYJAZNOŚĆ SYSTEMU W ARCHITEKTURZE KLIENT - SERWER

ALEPH500 w oparciu o bazę ORACLE oferuje pracę w trybie Klient-Serwer. Graficzny Interfejs Użytkownika (GUI) wykorzystuje możliwości hypertextu i zapewnia użytkownikowi niezwykle przyjazne środowisko pracy. Własny serwer WWW, umożliwia korzystanie z katalogu spoza biblioteki (wyszukiwanie włącznie z możliwością złożenia zamówienia na dokument lub kserokopię i wglądu do własnego konta czytelniczego). System posiada również własny serwer Z39.50.

KONWERSACJA PO POLSKU

ALEPH jest systemem całkowicie spolonizowanym. Wszystkie informacje ukazujące się na ekranie są w języku polskim a  użytkownik może je przeformułować zgodnie ze swym życzeniem. Dokumentacja do systemu dostępna jest w języku polskim oraz angielskim. Polski ośrodek wdrożeniowy systemu ALEPH Polska Sp. z o.o. w Warszawie zapewnia pełną fachową obsługę systemu i szkolenia.

MOŻLIWOŚĆ PRZYSTOSOWYWANIA DO LOKALNYCH POTRZEB

ALEPH jest niezwykle elastyczny i może być przystosowany do potrzeb różnego typu instytucji gdyż może zarządzać różnymi danymi: opisami książek, czasopism, materiałów audiowizualnych, patentów danych archiwalnych i innych zbiorów specjalnych a także pełnymi tekstami dokumentów czy obrazami graficznymi (fotografie, kopie obrazów, plany, mapy itp.) wczytywanymi za pomocą skanera. Dlatego też poza ponad 500 bibliotekami różnej wielkości i typu (ostatnio Harvard i MIT w USA), ALEPHA zakupiły m.in. ośrodki informacji pracujące dla nauki (np.CERN w Genewie) i przemysłu (np.Sandoz Pharma, Bayer AG) a także archiwa (np.Radio Wolna Europa) i muzea (np. Indexvof Christian Art w Princeton University, USA).

PEŁNA INTEGRACJA DANYCH

ALEPH jest systemem w pełni zintegrowanym, co oznacza, że każdy opis dokumentu (rekord) wprowadzany jest do zbioru tylko raz a następnie może być wykorzystywany (w całości lub tylko niektóre jego elementy) w różnych modułach systemu, takich jak: gromadzenie, katalogowanie, wyszukiwanie, kontrola czasopism, kontrola haseł wzorcowych, wypożyczenia, wypożyczenia międzybiblioteczne, Selektywna Dystrybucja Informacji, statystyka biblioteczna itp. Co roku wszyscy użytkownicy otrzymują zaktualizowane wersje instalacyjne systemu zawierające zmiany sugerowane przez członków Europejskiej Grupy Użytkowników ALEPHa, którzy spotykają się przynajmniej raz do roku i posiadają własną listę dyskusyjną w Internecie.

GŁÓWNE PODSYSTEMY (MODUŁY)

 KATALOGOWANIE

• Swoboda wyboru formatu wprowadzania danych dla różnych typów dokumentów.
• Kontrola kartotek haseł wzorcowych przy wprowadzaniu danych katalogowych.
• Automatyczna aktualizacja zapisów we wszystkich indeksach.
• Możliwość kopiowania opisów z katalogów bibliotek pracujących w sieci.
• Różne systemy klasyfikacji (Bibl. Kongresu, UKD, MESH itp).
• Kontrola logiczna poprawności wprowadzanych danych.
• Format ALEPHA spełnia wymagania normy ISO 2709 oraz standard formatu MARC 21.
• Możliwość generowania wydawnictw bibliograficznych (nowe nabytki, bibliografie tematyczne lub regionalne itp.). 

WYSZUKIWANIE W KATALOGU DOSTĘPNYM BEZPOŚREDNIO (ON-LINE)

• Spełnione są wymagania normy ISO 8777 Common Command Language (CCL). Pozycja może być wyszukana w zbiorze poprzez przeglądanie indeksów lub poprzez wyszukiwanie logiczne z wykorzystaniem algebry Boole'a.
• Możliwość maskowania liter i obustronnego obcinania wyrazów w zapytaniach a także określania odległości między słowami przy wyszukiwaniu pełnotekstowym.
• Wyszukiwanie wg. autorów, tytułów, haseł przedmiotowych, symboli klasyfikacji (LC, UKD), ISBN oraz słów występujących w różnych elementach opisu.
• System tworzy listę wyników wyszukiwania. Lista ta może być wykorzystywana w dalszym wyszukiwaniu, drukowana, zapisywana na dysk lub wysyłana pocztą elektroniczną.
• Możliwość wyświetlania i wydruku wyszukanych opisów w różnych formatach.
• Możliwość bezpośredniego dostępu do konkretnego opisu bibliograficznego, opisu egzemplarzy danej pozycji będących w zasobach biblioteki, wykazu posiadanych numerów czasopisma oraz do karty czytelnika.
• Możliwość zamawiania lub rezerwowania pozycji oraz przedłużania terminu wypożyczenia w trybie on-line w trakcie sesji wyszukiwawczej poprzez internet.

 
KONTROLA SŁOWNICTWA I AUTOMATYCZNE ZESTAWIANIE TEZAURUSA

• Możliwość tworzenia wielopoziomowych odsyłaczy między terminami w kartotekach haseł wzorcowych (obsługa formatu USMARC).
• Zmiany hasła w kartotece haseł wzorcowych powodują zmiany w odpowiednich polach wszystkich rekordów zawierających dane hasło.
• Możliwość przejmowania hasła z kartoteki wzorcowej do opisu katalogowego.
• Możliwość tworzenia lub wykorzystywania istniejących tezaurusów hierarchicznych (np. MESH).

KONTROLA ZASOBU BIBLIOTECZNEGO

• Każda jednostka inwentarzowa jest identyfikowana przez numer systemowy pozycji bibliograficznej, numery tomów i numery poszczególnych egzemplarzy.
• Informacja dotycząca egzemplarzy zawiera między innymi: numer egzemplarza, dodatkowy numer (np. w kodzie paskowym), status, sygnaturę, nr akcesji, nr inwentarza i uwagi.
• Na podstawie danych wprowadzonych do systemu w module rejestracji zasobu i udostępniania można generować zestawienie inwentarzowe oraz przeprowadzać skontrum zbiorów.

GROMADZENIE

• Zarządzanie korespondencją związaną z gromadzeniem zbiorów (zamówienia, reklamacje itp.).
• Współpracuje z kartoteką dostawców (możliwe zamówienia elektroniczne w standardzie EDI).
• Kontrola budżetów przeznaczonych na zakupy połączona z automatycznym przeliczaniem walut.

UDOSTĘPNIANIE

• Odbywa się w trybie konwersacyjnym, w czasie rzeczywistym, ale istnieje też możliwość wykorzystania niezależnego stanowiska do rejestracji wypożyczeń.
• Obejmuje: rejestrację i kontrolę wypożyczeń oraz zwrotów, prolongaty, drukowanie upomnień, obliczanie kar i blokady kont, a także szczegółową i wieloaspektową statystykę wypożyczeń.
• System statusów egzemplarzy oraz użytkowników i ich przywilejów (limity, terminy zwrotów itp.)
• Możliwa jest współpraca niezależnych wypożyczalni mających wspólny katalog w sieci (rejestracja czytelników na dwóch poziomach dane globalne i lokalne).
• Obsługuje rezerwacje, zamówienia z magazynów oraz czytelnie.

KONTROLA WYDAWNICTW CIĄGŁYCH

• Zarządzanie gromadzeniem i kontrolą wpływu czasopism, kontrola terminowości przesyłek, kontynuowania prenumeraty, list obiegu czasopism, oprawy itp.
• Łatwa rejestracja nieprzewidzianych, dodatkowych lub podwójnych zeszytów, a także zeszytów nadsyłanych w nieprawidłowej kolejności.
• Kontrola korespondencji związanej z reklamacjami.

INFORMACJE TECHNICZNE

Serwer

• System operacyjny: SUN SOLARIS SPARC od wersji 8, DIGITAL UNIX wersje 4.0.D 4.0.F Tru64 5.1, AIX od wersji 4.3, HP-UX od wersji 11, RedHat LINUX od wersji 7.2
• Pamięć operacyjna: zależna od liczby równoległych użytkowników (min.512 MB)
• Pamięć dyskowa: zależna od wielkości zbiorów (typowo 5 x 19GB)
• Skonfigurowany protokół TCP/IP LAN
• Eksport danych: ISO 2709 lub pliki tekstowe ASCII

Klient:

• Sprzet: komputer z procesorem Intel Pentium III lub nowszy, Windows 98/NT4 min. 64 MB RAM zalecane 128MB RAM; Windows 2000/XP min. 128MB RAM zalecane 256MB RAM
• 10 GB HDD
• Rozdzielczosc ekranu min. 800x600 zalecana 1024x768 punktów
• Skonfigurowany protokół TCP/IP LAN lub Dial-up
• Przegladarka www Internet

Opracowali: Andrzej Gawroński i Grzegorz Kaczmarski: Biblioteka Pedagogiczna w Radomiu